تحلیل

اعتراضات آبان ۹۸ رخدادی بود تکان‌دهنده که اثرات روانی آن هنوز، شش سال بعد، در بدنه جامعه و حافظه جمعی باقی مانده است.

این روزها سالگرد اعتراضات آبان ۹۸ است؛ اعتراضاتی که پس از افزایش ۲۰۰ درصدی قیمت بنزین آغاز شد، اما به همان محدود نماند و به بزرگ‌ترین جنبش اعتراضی علیه جمهوری اسلامی تا آن زمان تبدیل شد. این اعتراضات بسیاری از واقعیت‌ها را در ایران تغییر داد.

شش سال پس از آبان ۹۸، روایت مادرانی که فرزندان‌ خود را در آن سرکوب گسترده از دست دادند، نشان می‌دهد حکومت نه‌تنها معترضان را کشت، بلکه می‌کوشد حافظه جمعی را نیز بکشد. اما مادران آبان نمی‌گذارند آبان تمام شود.

بحران آب در ایران تنها منابع طبیعی و جانداران را تهدید نمی‌کند. در دو سال اخیر، گزارش‌های فراوانی منتشر شده که نشان می‌دهد فرونشست زمین به خطری جدی برای بناهای تاریخی کشور تبدیل شده است.

طرح انتقال آب خلیج فارس به تهران تازه‌ترین نسخه از همان نسخه‌هایی است که در چهار دهه گذشته بارها نوشته شد و هیچ‌وقت درمان نکرد؛ نسخه‌هایی شبیه سدسازی‌های بی‌حساب، انتقال آب به فلات مرکزی، لوله‌کشی از دریای عمان، شیرین‌سازی در مقیاس صنعتی یا آب‌رسانی اضطراری به اصفهان.

ماه نوامبر به عنوان ماه سلامت روان مردان، فرصتی است برای توجه به بخش‌هایی از رنج مردانه که اغلب پنهان، نادیده گرفته یا تحقیر می‌شود. مردان، با وجود برخورداری ظاهری از قدرت و امتیازات اجتماعی، در معرض آسیب‌های جدی روانی قرار دارند.

در سال‌های ۱۹۶۶ تا ۱۹۶۹، آرژانتین تحت کنترل دیکتاتوری نظامی ژنرال خوان کارلوس اونگانیا بود. رژیم او دانشگاهیان را سرکوب کرد، کنترل اتحادیه‌های کارگری را در دست گرفت و احزاب سیاسی را حذف کرد.

صدها مادر در پی اعتراضات آبان ۱۳۹۸، فرزندان خود را به ضرب گلوله نیروهای جمهوری اسلامی از دست دادند. این زنان که بعدتر «مادران دادخواه آبان» نام گرفتند، با ایستادگی و مقاومت مدنی خود نقش مهمی در پیشبرد مطالبه عدالت ایفا کردند.

رفتار جمهوری اسلامی در حوزه دریایی طی دو دهه گذشته الگوی نسبتا ثابتی داشته است: توقیف هدفمند کشتی‌ها در خلیج فارس و دریای عمان، معمولا ذیل یکی از دو عنوان مشخص؛ یا ادعای قاچاق سوخت یا ارتباط کشتی با اسرائیل.

یافته‌های پژوهشی تازه نشان می‌دهد برای بسیاری از جوانان محله‌های حاشیه‌ای شهر خرم‌آباد، نشستن پشت فرمان «شوتی» نه انتخابی آزاد، بلکه آخرین راه کسب نان است؛ مسیری که هر لحظه می‌تواند به قیمت جان تمام شود.

افزایش هم‌زمان تنش‌های نظامی، هشدارهای رسمی و نشانه‌های بازسازی تسلیحاتی در ایران و اسرائیل، منطقه را به‌سمتی سوق داده که بسیاری از ناظران آن را «پیش‌درآمد یک برخورد اجتناب‌ناپذیر» می‌دانند.

همایون غنی‌زاده پس از تجربه سال‌ها کار تئاتر، با نخستین فیلمش «مسخره‌باز» نشان داد به سینمای تجربی گرایش دارد. او حالا با دومین فیلمش «آه، چه روزهای خوشی بود» که نخستین نمایش جهانی‌اش را در جشنواره تالین می‌گذراند، گامی بزرگ‌تر در مسیر سینمای تجربی برداشته است.

پژوهشی تازه در ایران نشان می‌دهد توصیف‌های فردوسی از شهرها و ساخت‌وسازها در شاهنامه می‌تواند در بازطراحی ساختار و هویت شهرهای امروز ایران به کار آید؛ محیط‌هایی که اکنون به مجموعه‌ای از فضاهای ناهماهنگ و گسسته تبدیل شده‌اند.

انتشار ناگهانی هزاران صفحه سند به‌دست آمده از املاک جفری اپستین و هم‌زمان انتشار سه ایمیل از سوی دموکرات‌های مجلس نمایندگان، بار دیگرفضای سیاسی واشینگتن را به‌طورکامل تحت‌تاثیر قرار داده است.

هم‌زمانی تحرکات نظامی آمریکا و اسرائیل با احتیاط مالی بانک‌های اروپایی؛ نشانه‌ای از آماده‌سازی دو جبهه برای رویارویی احتمالی مستقیم با ایران است.

فراتحلیلی تازه از پژوهش‌های داخلی و خارجی درباره «شرمساری از بدن» در نوجوانان نشان می‌دهد رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی، فشارهای فرهنگی و خانواده‌ها بیشترین سهم را در شکل‌گیری این تجربه دارند و پیامدهای روانی قابل توجهی بر جای می‌گذارند.

گزارش تازه تایمز اسرائیل به نقل از یک مقام ارشد امنیتی ادعا می‌کند که اسرائیل می‌خواهد تا پیش از پایان دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، جمهوری اسلامی را سرنگون کند. هم‌زمان، شماری از تحلیلگران هشدار داده‌اند که رویارویی نظامی ایران و اسرائیل امری اجتناب‌ناپذیر است.

در بازگویی رخدادهای جنگ ۱۲روزه، روایت رسمی جمهوری اسلامی از همان آغاز، یک‌جانبه بود؛ روایت ارتش درباره وقایع جنگ حذف شد و بازگویی جنگ به‌طور عمده به فرماندهان سپاه واگذار شد.